Tünel patlatmalarında dikkat edilmesi gereken hususlar

Kazı:

1. Tünel kazısında çeşitli inşaat yöntemlerine ve jeolojik koşullara göre uygun emniyet ve teknik tedbirlerin belirlenmesi gerekmektedir.

2. Sondaj işlemleri aşağıdaki düzenlemelere uygun olmalıdır:

(1) Delme işlemine başlamadan önce çalışma ortamının güvenlik durumu kontrol edilmeli ve delme işlemi ancak kazı yüzeyi yüzen taşlardan temizlendikten ve kör patlatma işlemi yapıldıktan sonra yapılmalıdır.

(2) Balast yığınına delik açarken, kaya matkabının desteği balast yığınını sabit tutmalıdır. Gerekirse, ileri geri hareket etmesini önlemek için desteğe basın.

(3) Elektrikli matkapla delik açarken, dönen matkap ucunu elle yönlendirmeyin veya kelepçeli matkap ucuyla uğraşmak için elektrikli matkabı kullanmayın.

(4) Kalan deliklere delik açmayın.

Patlatma işlemleri aşağıdaki düzenlemelere uygun olmalıdır:

1. Patlatma işlemleri yürürlükteki ulusal standart Patlatma Güvenlik Yönetmeliği (GB6722) gerekliliklerine uygun olarak gerçekleştirilmeli ve patlatma tasarım planları ve buna karşılık gelen teknik önlemler formüle edilmelidir.

2. Patlatma işlemlerinde arazinin, jeolojinin ve inşaat alanının özel koşullarına göre uygun koruyucu tedbirler alınmalıdır.

3. Patlatma malzemeleri, yüklemeden sorumlu kişi tarafından tek seferde ihtiyaç duyulan miktara göre çıkarılmalı ve ihtiyaç duyuldukça alınmalıdır. Patlatmadan sonra kalan malzemeler, görevli bir kişi tarafından kontrol ve doğrulama yapıldıktan sonra zamanında depoya geri gönderilmelidir.

4. Patlatma malzemesi işleme odası tünel girişinden 50 m uzakta olmalıdır. Tünel girişi ile kazı yüzeyi arasındaki mesafe 1000 m'den fazlaysa, tünelde uygun bir yere bir işleme odası kurulabilir, ancak aşağıdaki düzenlemelere uymalıdır:

(1) Depolanan patlayıcı madde miktarı, vardiya sırasında kullanılan miktarla sınırlıdır.

(2) Tünel derinliği 10 m'den fazla olmalı, tünel merkez hattı ile 60 derecelik açı yapmalı ve iki adet dışarıya açılan kapı ile donatılmalıdır.

(3) Açıkça işaretler konulmalı ve bu konuda görevli bir kişi görevlendirilmelidir.

(4) İşleme odası sağlam bir kayanın içinde yer almalı ve korkuluklarla donatılmalıdır. Yetkisiz personelin girmesi kesinlikle yasaktır.

5. Şarj işlemi aşağıdaki düzenlemelere uygun olmalıdır:

(1) Şarjdan önce, şarj yapmayan personel şarj sahasını boşaltmalıdır; şarj alanında havai fişek yasaktır; şarj tamamlandıktan sonra silahların sayısı ve yeri kontrol edilmeli ve kaydedilmelidir;

(2) Şarj işleminde metal kaplar ve PVC borular kullanılmamalı; bambu çubuklar veya tahta çubuklar şarj işleminde kullanılmalı ve sıkıştırma kuvveti orta düzeyde olmalıdır.

(3) Patlayıcı madde, şantiyede şarj edilirken yapılmalıdır.

(4) Aşağıdaki durumlarda şarj ve patlatma kesinlikle yasaktır: A. Yetersiz aydınlatma B. Kazı yüzeyinin çevresindeki kaya kırılmış ve desteklenmemiş. C. Bataklık ve çamur işlenmemiş. D. Çok miktarda mağara suyu ve yüksek basınçlı su fışkırıyor ve işlenmemiş. E. İyi bir uyarı yok.

6. Sisli günlerde, alacakaranlıkta ve gece patlatma yapılmamalıdır. Gece gerçekten patlatma yapılması gerekiyorsa, etkili güvenlik önlemleri alınmalıdır. Fırtınalarda patlatma işlemleri durdurulmalı ve tehlike bölgesi hızla boşaltılmalıdır.

7. Patlatmadan önce aşağıdaki koruyucu önlemler alınmalıdır:

(1) Patlama, görevli personel tarafından denetlenmeli ve yönetilmelidir;

(2) Uyarı alanının etrafına nöbetçiler yerleştirilmelidir; Uyarı menzili: Küçük hacimli patlatmalar için patlatma alanından 200 m uzaklıkta olmalı ve büyük miktarda patlayıcı ile patlatmalarda uyarı mesafesi hesaplama ile belirlenmelidir;

(3) Uyarı alanındaki insanlar ve hayvanlar tahliye edilmeli ve tahliye edilemeyen inşaat makineleri ve ekipmanları güvenilir bir şekilde korunmalıdır;

(4) Araç ve gemilerin geçtiği inşaat alanlarında patlatma süresinin ilgili ulaştırma birimi ile önceden belirlenmesi gerekir.

(5) Tünelde patlatma yapılırken tüm personel tahliye edilmeli ve güvenli tahliye mesafesi şu şekilde olmalıdır: A. çıkmaz tünelde en az 200 m; B. bitişik üst ve alt tünellerde en az 100 m; C. bitişik tüneller, ara geçitler ve ara tüneller arasında en az 50 m; D. çift hattın üst bölümünü kazarken en az 400 m; E. çift hattın tüm bölümünü kazarken en az 500 m.

8. Patlama aşağıdaki hükümlere uygun olacaktır:

(1) Yakınlarda şimşek ve gök gürültüsü varsa veya bulut ve yağmur nedeniyle aniden şimşek çakması ihtimali varsa, elektrikli infilak kapsüllerinin infilak amacıyla kullanılması kesinlikle yasaktır.

(2) Aynı inşaat alanında aynı anda birden fazla patlatma sahası varsa, birleşik komuta uygulanmalıdır. Tüm uyarı ve koruma çalışmaları tamamlanmadan herhangi bir sahada patlatma kesinlikle yasaktır.

(3) Patlama için dijital elektronik patlayıcılar kullanıldığında, ağ tespitinin çalışma yüzeyinden uzakta olması gerekir. Uzun tüneller için mesafe genellikle 200 m'dir. Tünel girişi genellikle tünelin dışında güvenli bir yerde olmalıdır. Ağ tespiti sırasında, patlatma çalışma yüzeyinde personel veya ekipman olmamalıdır.

(4) Dijital elektronik patlayıcı başlatıcısı her zaman patlatma ekibi lideri tarafından bulundurulmalıdır.

9. Kör atışların kullanımı aşağıdaki hükümlere uygun olacaktır:

(1) Asıl patlayıcılar yerinde elleçlenmeli; kör atışlarda ikaz kaldırılmamalı; özel durumlarda, şantiye şefinin izniyle bir sonraki patlatma veya dinlenme sırasında elleçlenebilir; kör atış yeri belirgin işaretlerle işaretlenmeli ve etrafından 5 m'den fazla kimsenin geçmesine izin verilmemelidir.

(2) Patlatma deliğindeki patlatma hattı, fitil, patlayıcı kordon vb. kontrol edildiğinde ve sağlam oldukları görüldüğünde, uç veya tel yeniden bağlanabilir ve patlatma tekrar gerçekleştirilebilir. Dijital elektronik patlayıcıların tek tek test edilmesi gerekir. Elektronik patlayıcıların güvenli ve güvenilir olduğu görülürse, tespit ve patlatma için yeniden ağa bağlanabilirler.

(3) Bazen tıkanıklığı gidermek ve patlayıcı maddeyi yeniden yüklemek gerekir.

(4) Kalan delikte delmeye devam etmeyin.

(5) Patlamayı başlatmak için kör atıştan en az 0,6 m uzaklıkta paralel bir patlatma deliği açılabilir.

(6) Amonyum nitrat patlayıcılar su ile seyreltilebilir.

10. Mağarada patlatma sırasında zararlı gaz miktarı yüksek patlayıcılar kullanılmayacaktır.

11. Mağara içerisinde patlatma işleminde açık alevli patlatma kullanılmayacaktır.

12. Patlatmadan sonra havalandırma ve duman tahliyesi yapılmalıdır. Müfettişler, ancak 15 dakika sonra inceleme için kazı yüzeyine girebilirler. İnceleme içeriği şunları içerir: kör atış olup olmadığı; artık patlayıcı veya patlayıcı olup olmadığı; çatıda ve her iki tarafta gevşek çevreleyen kaya olup olmadığı; desteğin hasarlı ve deforme olup olmadığı.

13. Patlatma sırasında patlatmacılar yanlarında el feneri bulundurmalı ve arıza aydınlatması sağlamalıdır.

14. Şarj ve delme işlemleri paralel olarak yapılmamalıdır.

15. Zıt yönlerde kazılan iki kazı yüzeyi arasındaki mesafe sadece 15 m olduğunda, sadece bir kazı yüzeyinin kazılmasına ve delinmesine izin verilir. Diğer uç çalışmayı durdurmalı ve personeli, makine ve ekipmanı çıkarmalıdır. Uyarı işaretleri güvenli bir mesafeye yerleştirilmelidir.

Patlatma malzemelerinin taşınması aşağıdaki kurallara uygun olmalıdır:

(1) Mağara ve yardımcı tünellerde patlatma malzemelerinin taşınması aşağıdaki şartlara uygun olmalıdır: a. Özel bir kişi eşliğinde yapılmalı ve diğer personelin taşımasına izin verilmemelidir. b. Patlayıcılar ve kapsüller ayrı ayrı taşınmalı, elektrikli kapsüller yalıtım kutularında taşınmalıdır. c. Vinç sürücüsü ve kuyunun üstünde ve altında bulunan irtibat personeli yer altına taşınmadan önce bilgilendirilmelidir. d. Vardiya değişim personeli kuyuya inip çıkarken taşınmamalıdır. e. Patlayıcı maddeler kuyunun başındaki odaya, kuyunun altındaki otoparka veya diğer tünel alanlarına konulmamalıdır.

(2) Patlayıcı maddeler bantlı konveyörlerle taşınmamalıdır.

(3) Patlayıcı ekipmanların otomobil ile taşınmasında aşağıdaki hükümlere uyulur: a. Patlayıcılar ve kapsüller iki araçta ayrı ayrı taşınır. İki araç arasındaki taşıma mesafesi 50 metreden fazla olur ve bunları taşımak için özel bir kişi görevlendirilir; b. Çalışma sırasında kırmızı ışık veya kırmızı bayrak gösterilir; c. Arabanın egzoz portuna yanmaz bir kapak eklenir.

Elverişsiz jeolojik koşullara göre inşaat şartları:

1. Jeolojik ve özel kayaç koşullarının elverişsiz olduğu bölgelerde tünel yapımında aşağıdaki hükümlere uyulur:

(1) İnşaat öncesinde jeolojik şartların araştırılması ve önleyici tedbirlerin alınması amacıyla ileri sondaj yapılır.

(2) İnşaat sırasında, çevredeki kaya ve destek sisteminin izlenmesi ve ölçülmesi güçlendirilecektir. Çevredeki kaya ve destek sisteminin değişim hızı anormal olduğunda, derhal etkili önlemler alınacaktır. Ciddi durumlarda, tüm personel tehlikeli alandan tahliye edilecektir.

(3) İnşaat sırasında yeterli acil durum ve ilk yardım malzemeleri bulunacaktır.

(4) Bir çöküş meydana gelirse, etkin bir şekilde ele alınmalı ve kurtarılmalıdır. Çökme, çöküş durumu tespit edildikten ve güvenlik önlemleri formüle edildikten sonra ele alınmalıdır.

2. Yumuşak, kırık ve su bakımından zengin çevre kayaçlarında tünel inşa edilirken, durdurma, drenaj ve blokaj gibi kapsamlı su yalıtım önlemleri alınmalı ve ani ve büyük ölçekli su baskınlarına karşı önlemler formüle edilmelidir.

3. Karst jeolojik tünellerinin inşası aşağıdaki hükümlere uymalıdır: (1) İnşaat sırasında, jeolojik koşulların önceden tahmin edilmesi ve öngörülmesi güçlendirilmeli ve ani su baskını, kum baskını ve heyelanları önlemek için ilgili önleyici tedbirler alınmalıdır. (2) Kazı ve destek, karstın büyüklüğü, doldurma koşulları ve tünelin göreceli konumu gibi özel koşullara göre ilgili güvenlik önlemlerini almalıdır. (3) Karst dolgu malzemelerinin temizlenmesi ve karst çevresindeki kayaçların işlenmesi için, tasarım belgelerinin gereksinimlerine ve sahadaki gerçek duruma uygun olarak özel güvenlik tedbirleri formüle edilmelidir.

4. Genişleyen kaya jeolojik tünellerinin inşası aşağıdaki hükümlere uymalıdır: (1) Destek, çevredeki kayaya yakın olmalı ve çevredeki kayanın deformasyonu sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. (2) Sıkı drenaj, daha az hareket ve kuru kapatma gibi önlemler alınmalıdır. (3) İnşaat sırasında, izleme yapmak üzere özel personel bulunmalıdır; çevredeki kayanın deformasyonu hızlandığında, personel derhal tahliye edilmelidir.

5. Kaya patlaması jeolojisinde inşaat aşağıdaki hükümlere uymalıdır: (1) Kaya patlaması alanında gözlem yapmak üzere özel bir kişi bulunmalıdır. Kaya duvarında bir ses algılanırsa, personeli tahliye etmek için derhal bir alarm verilmelidir. (2) Kaya patlaması durumunda, önce personel ve ardından ekipman tahliye edilmelidir. (3) Personel kaya patlaması alanında kalmamalıdır. (4) Kaya patlamasından sonra, üst arama güçlendirilmeli ve havalandırma süresi uzatılmalıdır.

6. Ekstrüzyon tipi jeolojik tünellerde inşaat aşağıdaki hükümlere uymalıdır: (1) Kazı, tam kesit yöntemini benimsemelidir. (2) Kaplama, tercihen integral kaplamayı benimsemeli veya tersin önce duvarı ve daha sonra kemeri yönlendirdiği kısmi kaplamayı benimsemelidir; kaplama ve inşaat, çevreleyen kayanın deformasyon oranı 0,5 mm/g'den az olduktan sonra gerçekleştirilmelidir. (3) İnşaat sırasında çevreleyen kayanın deformasyon oranının izlenmesi güçlendirilmelidir; anormal deformasyon bulunduğunda, ilgili güvenlik önlemleri alınmalıdır.